Kanser adalah penyakit di mana sel-sel bertindak luar
biasa, membesar dan membiak melebihi had biasa dan keupayaan mereka. Penyebaran
sel agresif kemudian akan menyerang, merosak dan memusnahkan tisu-tisu
berhampiran yang juga dikenali sebagai metastasis. Terdapat tiga sifat malignan
utama sel-sel kanser iaitu agresif, melanggar dan cepat merebak. Sel benigna
tidak mempunyai sifat-sifat tersebut dan dianggap agak selamat walaupun mereka
juga mempunyai kecenderungan untuk berubah menjadi sel malignan.
Kanser boleh berlaku dalam setiap individu di setiap usia
dan mempunyai kadar kematian 13%. Kebanyakan jenis kanser disebabkan oleh
komposisi genetik abnormal sel malignan yang boleh disebabkan oleh
faktor-faktor alam sekitar atau kecacatan kongenital.
Karsinogen boleh mengubah genom hos dan sifatnya menjadi
malignan manakala masalah replikasi DNA juga boleh berlaku seperti yang biasa
dilihat dalam pengembangan kanser pada janin. Kanser jarang berlaku di kalangan
kanak-kanak dan remaja tetapi jenis yang paling biasa yang berlaku ialah
leukemia, yang diikuti oleh kanser sistem saraf pusat dan kemudian
neuroblastoma.
Proses Perkembangan Kanser
Biasanya sel kanser membesar dan membiak dengan
sewajarnya, dan ada kalanya juga sel-sel tersebut mati. Tubuh bertanggungjawab
untuk memastikan seluruh proses pembiakan dan pertumbuhan seimbang. Sel-sel
mati atau rosak digantikan secara automatik. Dalam kes kanser, sel tidak normal
hidup lebih lama daripada sel normal dan cepat membentuk sel baru yang tidak
normal. Sel-sel kanser boleh sampai ke bahagian-bahagian badan yang terpencil
dan organ-organ penting, dan mengganggu fungsi dan proses yang penting.
Tanggungjawab utama DNA sel adalah untuk mengarah
aktiviti. DNA yang rosak biasanya akan dibaiki oleh tubuh. Masalahnya ialah
tubuh tidak mampu untuk memperbaiki kerosakan kerana sel kanser terus
membinasakan sel-sel dan tisu-tisu lain. Kerosakan DNA boleh disebabkan oleh
pendedahan kepada unsur-unsur berbahaya dalam persekitaran atau diwarisi.
Kanser biasanya bermula dengan pembentukan tumor yang kemudiannya merebak
keseluruh tubuh.
Tanda dan Gejala
Gejala boleh dibahagi kepada tiga kategori berasingan,
iaitu: tempatan, metastasis dan sistemik. Tanda-tanda tempatan adalah yang
pertama berlaku, yang dinyatakan melalui ketulan luar biasa atau pembentukan
tumor, pendarahan, ulser dan kesakitan.
Tanda-tanda metastasis menyatakan bahawa sel-sel tidak
normal telah mula merebak dan menjejaskan kawasan-kawasan berhampiran dan
ditunjukkan dengan batuk, hemoptisis atau batuk berdarah, hepatomegali atau
pembesaran hati, gejala neurologi, pembesaran nodus limfa dan kesakitan tulang.
Tanda-tanda sistemik menunjukkan kanser telah merebak ke
hampir semua bahagian tubuh dan menjejaskan organ-organ utama dan sistem secara
keseluruhan. Pernyataan biasa termasuk lemah tubuh badan atau cachexia, kurang
selera makan, kehilangan berat badan, diaphoresis atau berpeluh malam, anemia,
pembekuan darah dan hormon yang tidak normal. Lain-lain gejala yang ketara
termasuk kekaburan penglihatan, mudah letih, sakit kepala, demam, loya, dan
muntah-muntah.
Jenis-jenis Kanser
Kanser menyumbangkan satu perempat daripada jumlah
kematian di negara maju. Jenis yang paling biasa adalah kanser prostat, dan
diikuti oleh kanser paru-paru dan kanser payudara. Terdapat juga kanser hati,
kolon atau kanser kolorektal, kanser pankreas, kanser pundi kencing, kanser
ovari, kanser endometrium, kanser tulang, kanser kulit atau kulit melanoma,
limfoma non-Hodgkin dan leukemia.
Semua ini memberi kesan kepada berbagai bahagian tubuh.
Ada kemungkinan kanser hanya berlaku di bahagian tertentu tubuh tetapi jenis
ini masih dianggap mengikut bahagian asal. Sebagai contoh, jika sel kanser
payudara merebak ke paru-paru, ianya masih dirujuk sebagai kanser payudara
walaupun sel-sel di dalam paru-paru juga sudah menjadi kanser.
Sifat Sel Kanser
Sel kanser atau sel malignan tidak memiliki sifat sel
biasa yang menghadkan pertumbuhan dan penyebaran mereka. Mereka tidak mampu
untuk apoptosis atau masih terus membiak walaupun mempunyai keganjilan genetik.
Sel ini tidak peka terhadap isyarat tubuh yang menghadkan pertumbuhan dan
penyebaran. Ia sentiasa membahagikan diri dan bertahan lebih lama dari sel
normal dan juga mempunyai keupayaan untuk menyerang dan membinasakan tisu
berhampiran hanya untuk membiak.
Secara keseluruhan, kesilapan genetik terus merebak tanpa
dibaiki dan meningkatkan mutasi sel di dalam tubuh. Fungsi tubuh terganggu atau
tidak lagi berkesan sementara kerosakan terus berkembang. Walau bagaimanapun
kanser bukanlah penyakit berjangkit atau boleh merebak.
No comments:
Post a Comment